Chè dây, hay còn được gọi là cây leo mọc hoang trong rừng, mang tên khoa học là Ampelosis cantoniensis (Hook. et Arn.) Planch, thuộc họ Nho (Vitaceae). Với vị ngọt, đắng và tính mát, chè dây được người dân tộc miền núi sử dụng như một biện pháp dân gian hiệu quả trong việc điều trị viêm loét dạ dày và tá tràng. Bên cạnh đó, chè dây còn có tác dụng an thần và giúp chữa mất ngủ. Hãy cùng khám phá thêm về công dụng và cách sử dụng của chè dây trong bài viết dưới đây.
Hotline - Zalo tư vấn, đặt hàng: 0393.614.478
1.Cây chè dây có đặc điểm gì ?
Chè dây là loại cây leo có thân và cành cứng, hình trụ, được bao phủ bởi những lớp lông nhỏ. Tua cuốn chẻ đôi, mọc đối diện với lá. Lá của cây kép lông chim, mọc so le, có 7 – 13 lá chét có cuống, hình trái xoan, dài từ 2.5 đến 7.5 cm, gốc tròn, nhọn, mép có ít răng cưa và mặt lá nhẵn. Khi lá khô, trên mặt lá có những vệt trắng loang lổ như bị nấm mốc, trong khi mặt dưới rất nhạt. Cụm hoa của chè dây mọc đối diện với lá, phân thành nhiều nhánh, có chiều rộng từ 3 đến 6cm, với hoa nhiều màu trắng và hình dạng chén có lông mịn. Quả mọng của chè dây khi chín có màu đen.
Lưu ý rằng cây dễ bị nhầm lẫn với dây chè (còn được biết đến với tên gọi khác như cây rúc rác hoặc cúc bạc đầu nhỏ – Vernonia andersonii C.B. Clarke) thuộc họ Cúc. Thân và rễ của dây chè có chứa chất độc. Để được tư vấn và chăm sóc sức khỏe tốt nhất, hãy tải ngay ứng dụng YouMed để liên hệ với các bác sĩ chuyên về Dược liệu.
2. Phân bố sinh thái của cây chè dây
Phân bố sinh thái của chè dây rộng khắp, đặc biệt tập trung nhiều ở các tỉnh như Lạng Sơn, Cao Bằng, và Lào Cai. Các điểm phân bố khác cũng được ghi nhận tại Đồng Văn, Mèo Vạc, và Yên Minh (tỉnh Hà Giang), cũng như Hương Khê (tỉnh Hà Tĩnh). Trong số các điểm này, Đồng Văn và Yên Minh được biết đến là nơi có chè dây mọc tập trung nhất, với trữ lượng ước tính lên đến vài trăm tấn.
Chè dây thích ẩm và ánh sáng, thường leo lên các loại cây bụi và cây gỗ nhỏ trên vùng đồi, ven rừng hoặc bờ ruộng. Độ cao phân bố của chè dây dao động từ 600 đến 1600m. Loại cây này thích nghi tốt với khí hậu nhiệt đới cao, như vùng núi cao của Hà Giang và Lào Cai. Mùa ra chồi và sinh trưởng mạnh thường đồng bộ với mùa mưa ẩm.
Chè dây có khả năng tái sinh chồi mạnh mẽ sau khi bị cắt cành. Tuy nhiên, nạn phá rừng để mở rộng đất canh tác vẫn là mối đe dọa lớn nhất khiến diện tích phân bố tự nhiên của chè dây ở Việt Nam giảm dần.
Cây có thể được trồng bằng cách gieo hạt hoặc thu thập cây non từ tự nhiên. Bộ phận thường được sử dụng là toàn thân và lá cành của chè dây, được thu hái khi cây chưa ra hoa, sau đó cắt nhỏ và phơi khô.
3.Tác dụng của cây chè dây
- Tác dụng chống loét dạ dày Trong thí nghiệm trên chuột cống trắng sử dụng mô hình Shay, flavonoid toàn phần đã được tiêm uống với liều 1 g/kg/ngày trong 4 ngày trước khi gây loét dạ dày. Kết quả cho thấy chỉ số loét ở nhóm chứng là 7,1; trong khi nhóm được điều trị là 2,66, tức loét giảm 62.5%. Thêm vào đó, thể tích dịch vị trong nhóm được điều trị giảm 24.4%, độ acid tự do giảm 26.4%, và độ acid toàn phần giảm 21.5%.
- Tác dụng giảm đau, kháng viêm Sử dụng dung dịch acid acetic 0.1% để gây đau trên chuột nhắt trắng, sau đó tiêm flavonoid toàn phần dưới da ở liều 1 g/kg. Kết quả cho thấy số cơn đau tính cho từng 5 phút một ở nhóm được điều trị giảm 50 – 80% so với nhóm chứng. Nhiều hợp chất chiết suất từ lá cây chè dây cũng đã chứng minh hiệu quả kháng viêm đáng kể.
- Tác dụng kháng khuẩn Thử nghiệm trên môi trường thạch với hai nồng độ 0.5% và 1% flavonoid toàn phần cho thấy thuốc có tác dụng trung bình trên vi khuẩn Bacillus subtilis, có tác dụng yếu trên Staphylococcus aureus và Escherichia coli, và không có tác dụng trên Shigella.
- Tác dụng chống oxy hóa Cả cao khô toàn phần của chè dây và hai flavonoid là myricetin và dyhydromyricetin đều có tác dụng chống oxy hóa khá trên chuột nhắt trắng.
- Độc tính
- Độc tính cấp: Dược liệu được chiết bằng cách sắc rồi cô đến tỷ lệ thích hợp, cho 10 chuột nhắt trắng uống với liều tính ra dược liệu khô là 500 g/kg, không ghi nhận có chuột nào chết, chứng tỏ thuốc có độc tính rất thấp.
- Độc tính bán trường diễn: Thỏ uống flavonoid toàn phần liều 1g/kg/ngày, liên tục 30 ngày, không có biểu hiện nhiễm độc về mặt sinh hóa, huyết học và bệnh lý giải phẫu.
Tác dụng theo Y học cổ truyền Theo Y học cổ truyền, dược liệu chè dây có vị ngọt, nhạt, tính mát, có tác dụng thanh nhiệt, giải độc, giảm đau và chống viêm.
4. Một số bài thuốc từ cây chè dây
Chữa đau dạ dày
Theo kinh nghiệm truyền thống của người dân tộc Tày, mỗi ngày có thể sử dụng từ 30 đến 50 gram dược liệu chè dây, hãm hoặc sắc uống nhiều lần. Liều lượng điều trị thường kéo dài từ 15 đến 30 ngày liên tiếp.
Trường Đại học Dược Hà Nội đã thành công trong việc điều chế chế phẩm Ampelop, chứa 50% flavonoid từ cây chè dây.
Chữa tê thấp đau nhức
Lá chè dây tươi được giã nát, sau đó hơ nóng và gói vào vải sạch, đắp vào vị trí đau nhức.
Phòng bệnh sốt rét
Dùng chè dây 60 gram, lá hồng bì 60 gram, rễ cỏ xước lá đại bi, lá tía tô, lá hoặc vỏ cây vối, rễ xoan rừng mỗi loại 12 gram, thái nhỏ và phơi khô. Sau đó sắc với 400 ml nước cho đến khi còn lại 100 ml, uống trong ngày. Lặp lại quy trình này mỗi 3 ngày.
5. Chè dây trong điều trị loét hành tá tràng
Nghiên cứu khoa học về tác dụng của chè dây trong điều trị loét hành tá tràng đã được tiến hành trên một nhóm gồm 80 bệnh nhân được chẩn đoán mắc loét hành tá tràng. Nhóm này được chia thành 2 phần: Nhóm Chè dây với 44 bệnh nhân và nhóm Alusi với 36 bệnh nhân. Kết quả sau 6 tuần điều trị liên tục đã ghi nhận:
Tác dụng giảm đau
Chè dây có khả năng giảm đau do loét dạ dày – hành tá tràng với tỷ lệ 93.4%, cao hơn so với Alusi (89%). Thời gian cần để giảm đau trung bình của nhóm dùng chè dây là 8.9 ngày, thấp hơn so với nhóm Alusi là 17.35 ngày, và có ý nghĩa thống kê.
Tác dụng chống viêm
Chè dây có tác dụng làm giảm viêm niêm mạc dạ dày tốt hơn so với Alusi.
Làm liền ổ loét
Chè dây có khả năng làm liền ổ sẹo của loét hành tá tràng với tỷ lệ 79.55%, cao hơn so với Alusi (50%).
Làm sạch Helicobacter pylori
Chè dây có khả năng làm sạch Helicobacter pylori với tỷ lệ 42.5%, cao hơn so với Alusi (19.35%).
Bài viết trên đã cung cấp một cái nhìn tổng quan về công dụng và cách sử dụng của chè dây, một dược liệu quý đang được sử dụng rộng rãi. Tuy nhiên, hiện nay các nghiên cứu chỉ mới dừng lại ở thử nghiệm. Độc giả cần tham khảo ý kiến của bác sĩ chuyên môn trước khi sử dụng thảo dược để đảm bảo hiệu quả tốt nhất.
Hy vọng rằng những thông tin trên sẽ giúp bạn hiểu rõ về tác dụng của cây chè dây . Để đạt được kết quả điều trị tốt nhất, quan trọng là bạn phải nắm vững thông tin và phương pháp sử dụng. Trong một số trường hợp, việc sử dụng cây chè dây để điều trị có thể mang lại những tác động tiêu cực cho sức khỏe nếu không được thực hiện đúng cách. Do đó, việc tìm kiếm ý kiến từ các chuyên gia, bác sĩ Đông y trước khi bắt đầu sử dụng là rất quan trọng.
Tâm Đường là đơn vị uy tín cung cấp dược liệu sạch, an toàn cho người sử dụng. Sản phẩm của chúng tôi mang đến là sản phẩm của Việt Nam có nguồn gốc tự nhiên, được thu hái ở các vùng dược liệu sạch và an toàn, đảm bảo đúng chủng loại, mang lại hiệu quả tuyệt đối cho người dùng. Khách hàng thân thiết với chúng tôi cũng đã quen thuộc với Dược liệu Tâm Đường qua rất nhiều sản phẩm dược liệu khác nhau. Với 3 cam kết tới khách hàng, sản phẩm đến tay quý khách đạt chất lượng không hư hỏng, ẩm mốc; đúng mẫu mã, loại cây thuốc như quý khách đặt hàng; sản phẩm đóng gói không bị bong tróc, bị xé rách khi vận chuyển. Khách hàng có thể yên tâm khi đặt mua hàng tại Tâm Đường.
Bạn có thể mua sản phẩm ở đâu?
Chúng tôi cam kết cung cấp sản phẩm đảm bảo, tư vấn hoàn toàn miễn phí. Nhân viên chăm sóc khách hàng của chúng tôi rất hân hạnh được phục vụ quý khách.
Chính sách bán hàng tại Dược Liệu Tâm Đường